Öğrenme üzerine çalışan iki psikologun yazdığı bir kitap "Bir Günden Kısa Sürede Tuvalet Eğitimi". Öğrenme güçlüğü çeken bireyler için geliştirilmiş bir programı normal yetenekteki çocuklara uygulanabilirliğini keşfetmişler. Kitap içerisinde birden çok eğitim yaklaşımı kullanılarak, ağır bir eğitim biçimi oluşturulmuş. Şartlanma,pekiştirme,yadsıma ve model alma bunlardan bazıları. Ben bir çok yaklaşımın bir araya gelmiş olmasından ve eğtimin yoğun bir tempoda devam etmesinden çekindiğim için kısmi olarak uyguladım. Tamamını uygulamak isteyenler kitabı edinebilirler. Kısmi uygulama da bile az zamanda çok işler paylaştık diyebiliyorum. Aylardır tatil, okul değişikliği falan filan derken sürekli oturan ve yeniden bozulan tuvalet alışkanlığına kısa sürede kalıcı bir çözüm getirdi. Bizim de yerleşik düzenimize geri dönmemiz etkili olmuştur tabii ki. Kitabın içerisinden neler uyguladığımıza gelince;
Pratik 1: ISLAK KÜLOT - KURU KÜLOT
Gün içerisinde sıkça çocuğunuzun külodunu elleyerek "Bak, külodun kuru, kuru külotlar iyidir. Islak külot iyi değildir" diyorsunuz. Ne kadar sık yaparsanız, o kadar çabuk öğreniyor. Bir sınırlama yok. Her aklınıza geldiğinde söylüyorsunuz. Bir süre sonra sormaya başlıyorsunuz; "Külodun kuru mu?". Bakıyor ve evet diyor. Öğrenmiş demektir, tekrarlamalara devam ediyorsunuz.
Pratik 2: "HAYIR"
Ve bir anda beklenen oluyor. Sıcacık bir çiş akıyor popodan aşağıya ve durduğu yerde bir ıslaklık :) Ciddi ve yüksek tonla, kitaba göre bağırarak ama ben bağıramayı doğru bulmadım, "Hayır" diyorsunuz. "Islak külodu ben sevmiyorum, baban sevmiyorum, anneannen sevmiyor, hiç kimse sevmez. Seni çok seviyoruz ama, çişini altına yapmanı sevmiyoruz. Çiş tuvalete yapılır" diyorsunuz. Bu gayet sert ve tavizsiz olmalı. Yüzünüze bakan iki çift şaşkın, endişeli gözlere kanıp yumuşamak yok. "seni seviyoruz" demek çok önemli. Kuru kuru bağırmak ya da azarlamak değil. Mümkünse aynen bu cümlelerle tepkinizi veriyorsunuz. "Bak bakalım külodun kuru mu?" diye soruyorsunuz, cevap almadan "Kuru değil, ıslak. Islak külot iyi değildir. Gidip değiştir" diyorsunuz.
Pratik 3: KENDİNİ TEMİZLE, KENDİN TEMİZLE
Kızım 22 aylıktı uyguladığımızda, hala kendi üstünü değiştiremiyor ama bu aşamada kendini soymasını ellerini yönlendirerek başardık. Kendi ıslak külodunu çıkartırtıyorsunuz, kirliye koyuyor, yenisini alıyor ve giymesini sağlıyorsunuz. Bu işlemler sertçe yapılmıyor, bu aşamada azarlamak kızmak yok. Sadece değiştirmesini sağlıyorsunuz. Devamında haydi bakalım şimdi temizlik zamanı diyerek, eline bir bez veriyorsunuz ve çiş yaptığı yeri kendince temizlemesini sağlıyorsunuz. Yapabildiği kadar, siz asıl temizliği yapacaksınız fakat sizin temizlediğinizi görmemeli. Bu sefer "temizleyemedim" ya da "başaramıyorum" duygusunu pekiştirmiş olursunuz. O temizledikten sonra çaktırmadan siz temizliyorsunuz.
Kitap dışında okuldaki psikolog tavsiyelerinden de yararlandık;
Tavsiye 1: Kasların gelişmesi için tutmayı öğrenmesi lazım, arabadayken ya da parktayken çişim var dediğinde, tutmasını söyleyin. 2-3 dakika ile başlayan tutma alıştırmaları 7-8 dakikaya kadar çıkar.
Tavsiye 2: Kızmak yerine, kendisine temizletin. Sorumluluğu alınca, gereğini daha kolay yapar.
Tavsiye 3: İlk başlarda her çocuk çişini ve kakasını ne yapacağını bilemediğinden uzunca tutar. Önüne geçmek için bolca sıvı verin ki tutamasın.
Tavsiye 4: İlk önce çiş, sonra kaka öğrenilir.
Tavsiye 5: "Çişin var mı?" diye sormak yerine, "Haydi çiş yapmayı deneyelim" diyerek tuvalete gidin.
Tracy teyzeden yaralandığımız;
Lazımlık yerine klozet adaptörü kullanarak, bir basamağı atlama fikrini benimsedik ve uyguladık. Çok rahatız.
Doktordan öğrendiğimiz;
Tam kuruluk için hemen hemen 1 yıl geçmesi gerekir. Çocuğa aradaki kazalardan dolayı kızmayın.
Benim tavsiyem;
Halılar, koltuklar, parke zeminler, oto koltukları, arkadaşınızın evi, AVM meydanı her yer ama her yer temizlenebilir. Çişini ya da kakasını kaçıran minik bir bedeni azarlamak ise telafisi olmayan güvensizliklere, onur kırgınlıklarına ve başarısızlık duygusuna neden olabilir. Sevginiz, sabrınızı güçlendirsin.
Bu bir süreç unutmayın, öğrenmek bir anda olmaz. Minicik yürekleri bir çiş için bir b.k için kırmayın derim...
Kitabın kendisine ulaşmak isterseniz,
burada.
